BEMMEL/ HUISSEN - Een week heeft een boorinstallatie nodig om bijna een halve kilometer de Lingewaardse grond in te komen. Vermoedelijk is het gebied in en om NEXTgarden het meest geschikt voor warmte-opslag op die diepte.
De kraan schept een grijze smurrie weg. Bepaald niet zandkleurig, maar dat is het wel. ,,Van 30 meter diepte, daar ziet het er net iets anders uit", zegt gemeentelijk projectleider Paul Hospers. En dat is nog maar het begin. ,,De eerste tientallen meters wordt voorzichtig geboord, je weet niet wat je in de bodem nog aan oude boomstronken of puin tegenkomt. Maar vanaf maandag gaat de boor het etmaal rond dieper en dieper.”
Om woensdag tegen de 500 meter aan te stoppen voor diverse onderzoeken: kan de Zilverkamp over een paar jaar warme voeten krijgen en behaaglijk douchen door water dat op deze ver weg verborgen plek zat opgeborgen?
Warmtebel van paar honderd meter breed
Lingewaard en de provincie Gelderland werken samen met onder meer het Arnhemse bureau IF Technology en TNO om diepe warmte-opslag te onderzoeken. Maar wat zoeken we eigenlijk? ,,Een ondergronds zandpakket met daarin een warmtebel van pakweg enkele tientallen meters hoog en een paar honderd meter breed, dat ingeklemd zit tussen kleilagen. In het zand kan water makkelijk stromen, de kleilagen erboven en eronder zijn de afdichtingen waardoor dat water niet wegstroomt", doceert Frank van Bergen van TNO.
,,We verwachten hier twee van die door klei omringde zandbellen te vinden: eentje op een diepte van zo'n 100 meter en eentje op 350 à 450 meter. In die bovenste kun je water opslaan met een temperatuur van om en nabij 50 graden, in die lagere van 80 á 90 graden.” Tot nu toe is een project als dit pas op één plek in Nederland toegepast: bij een kassengebied in de kop van Noord-Holland.
Heel iets anders dan warmtewinning
Het gaat om warmte-opslag, en dat is wezenlijk iets anders dan de warmte-koudesystemen die ook wel voor individuele woningen wordt gebruikt: die gaat tot enkele tientallen meters diep. En ook heel anders dan warmtewinning, waarbij moeder aarde de warmtebron is: dat gebeurt - zoals bijvoorbeeld papierfabriek Parenco in Renkum aan het bestuderen is - om enkele kilometers diepte.
Meest ideale grondlagen
Dat het tuinbouwgebied annex bedrijventerrein in de driehoek Bemmel-Huissen-Elst is uitgekozen, is geen toeval. Van Bergen: ,,Hier zijn de meest ideale grondlagen. Dan is het vooral een kwestie van potentiële warmtebronnen en potentiële warmte-afnemers dicht bij elkaar.
Opgewarmd en weer terug naar beneden gepompt
Wat die bronnen betreft, even wat dieper de techniek in: het water dat in zo'n zandlaag 'gevangen zit’ wordt door het buisgat - met een diameter van 40 centimeter - omhoog gepompt. Daar wordt het met duurzaam opgewekte energie opgewarmd, om vervolgens weer terug naar de zandlaag te worden gepompt en daar opgeslagen. Als er warmtevraag is, dan komt het warme water omhoog en gaat langs de bovengrondse warmtewisselaar. Die staat de warmte dan af aan een waterbuizensysteem dat langs de huizen gaat en zorgt voor toevoer van warm water voor.
Beide systemen aan elkaar sluiten, oftewel diepwater rechtstreeks naar de woningen pompen, is niet te doen: het diepe water is te zout. Daarom net boven de buizen een warmtewisselaar, die de groen opgewekte warmte overdraagt naar het warmtenet voor de huizen. ,,En die groene warmte kan bijvoorbeeld de restwarmte van de kassen zijn. Maar ook een groot zonnethermiepark”, zegt Van Bergen.
Komende week financieel cruciaal
En wat de afnemers betreft: Lingewaard wil kijken of de Huissense wijk Zilverkamp op deze manier verwarmd kan worden. Een compacte wijk, op niet al te grote afstand van de geboorde buizen. ,,Komende week wordt cruciaal", zegt Hospers. Niet alleen omdat dan de diep-in-de-aarde-studies worden uitgevoerd, maar om financiële redenen. ,,Dan besluit de rijksoverheid of wij een subsidie van 4,15 miljoen euro voor dit proefproject krijgen.”
Als die missie slaagt én ook de ondergrondse proeven - die tot eind november duren - blijken succesvol, dan moet Lingewaard begin volgend jaar de inwoners van de Zilverkamp nog zien te overtuigen van deze warmtevoorziening. Net als bij snel internet, proberen zoveel mogelijk adressen mee te krijgen. Hospers: ,,Als zeven op de tien voordeuren moeten meedoen, is de inschatting, is het businessmodel goed haalbaar.”
Foto: Paul Rapp
